Vincent van Gogh: Een meeslepende reis door kunst, geest en veerkracht (al zeg ik liever weerbaarheid)

De film over Vincent van Gogh bracht mij terug naar een periode in mijn leven waarin ik worstelde met depressie. De intense blik en lichaamstaal van Willem Dafoe raakten me diep en riepen een overweldigende mix van emoties op. Net als Van Gogh vond ik rust in de creatieve expressie van schilderen – een pad dat mijn eigen innerlijke chaos hielp te kanaliseren.

Deze blogpost verkent de diepere betekenis van Van Gogh’s leven en werk en deelt mijn persoonlijke ervaringen. Het is een ode aan de helende kracht van creativiteit, de noodzaak van zelfcompassie en de zoektocht naar mentale balans – thema’s die centraal staan in de begeleiding van sensitieve, intelligente en diep denkende volwassenen bij Creanaut in Gent.

Van Gogh’s kwetsbaarheid: Een blik in de ziel van een meester

Vincent van Gogh’s buitengewone kunst is onlosmakelijk verbonden met zijn innerlijke strijd. Hij leed aan wat we nu kennen als depressie en bipolaire stoornis, gekenmerkt door perioden van intense somberheid, manie en zelfs psychotische episodes. Deze psychische aandoeningen beïnvloedden diepgaand zijn relaties, financiën en creatieve productie. Perioden van depressie leidden tot verminderde motivatie en isolatie, terwijl manische episodes gepaard gingen met explosieve uitbarstingen van creatieve energie.

In de 19e eeuw werden psychische aandoeningen vaak gezien als een teken van zwakte of een gebrek aan karakter – een zwaar stigma. Van Gogh kreeg te maken met vooroordelen en discriminatie vanwege zijn aandoeningen. Toch creëerde hij, zelfs vanuit de psychiatrische inrichting Saint-Paul-de-Mausole in Saint-Rémy-de-Provence (waar hij in 1889 werd opgenomen), enkele van zijn beroemdste werken zoals “De Zonnebloemen” en “De Slaapkamer”. De levendige kleuren en expressieve penseelstreken in deze schilderijen weerspiegelen de intense emoties die hij ervoer. Zijn werk is een krachtig voorbeeld van hoe creatieve expressie een weg kan zijn om te navigeren door diepe innerlijke chaos, zelfs wanneer woorden tekortschieten.

Mijn eigen pad naar zelfcompassie: Inspiratie door Van Gogh

Toen ik het zelfportret van Van Gogh zag, zag ik de pijn en wanhoop die ik op dat moment voelde tijdens mijn eigen worsteling met depressie – gevoelens van hopeloosheid, waardeloosheid en isolatie. Net als veel van mijn cliënten had ik moeite om me te concentreren, te slapen en te genieten van activiteiten die ik vroeger leuk vond. De uitdaging om te leven vanuit wilskracht, te piekeren en te proberen ‘juist’ te zijn, putte me uit. Deze uitputting en het pad naar herstel deel ik uitgebreider in mijn blog De zachte kracht van rust: Van burn-out & bore-out naar een leven vol bezieling.“

De kracht van creatieve expressie gaf me toen – en nu nog steeds – een manier om mijn emoties te uiten die woorden niet konden vatten. Creëren hielp me om mezelf te verbinden met mijn innerlijke wereld en een gevoel van intentioneel en waardevol leven te vinden. Door me te verdiepen via creatie en zintuiglijk werk, leerde ik mezelf te accepteren met al mijn kwetsbaarheden. Ik begon mezelf met meer zelfcompassie te behandelen en mijn worstelingen te zien als een onderdeel van mijn unieke pad, een bron van innerlijk leiderschap.

Kunst als therapie: De helende kracht van creatie

Wat Van Gogh intuïtief deed, wordt nu breed erkend: kunst als therapie is een krachtig middel voor mentaal welzijn. Studies tonen aan dat kunsttherapie kan leiden tot een verminderde symptomatologie van depressie, angst en stress. Het kan ook het zelfvertrouwen, de creativiteit en het sociale functioneren verbeteren.

Er zijn veel vormen van creatieve therapie – van schilderen en tekenen tot boetseren, muziek maken en schrijven. Bij Creanaut gebruik ik kunst en creatie niet als middel om tot gesprek te komen, maar als de hoofdweg naar inzicht, herverbinding en richting. Dit is een unieke aanpak, die verder gaat dan alleen tools of tips. Mijn werkwijze is zintuiglijk, beeldend en traag, en combineert de diepgang van ACT (Acceptance and Commitment Therapy), de vrijheid van kunst en de kracht van lijf- en zintuigwerk. Dit helpt je om niet langer vast te zitten in analyse en twijfel, maar vrij te ademen, creëren en kiezen vanuit jezelf.

Van Gogh’s worstelingen en de noodzaak van mentale gezondheidszorg

Van Gogh’s levensverhaal is een schrijnende herinnering aan de uitdagingen in de geestelijke gezondheidszorg. Wachtlijsten zijn lang en hulp is vaak ontoegankelijk. Kunst kan hier een vitale rol spelen als aanvullende of alternatieve therapie voor mensen met psychische aandoeningen. Het biedt een veilige ruimte om emoties te uiten en coping-mechanismen te ontwikkelen.

We moeten blijven investeren in mentale gezondheidszorg en tegelijkertijd het belang van creatieve expressie erkennen als een krachtig preventief en ondersteunend middel. Kunst opent deuren naar innerlijke helderheid en helpt ons te connecteren met onze creatieve kracht – essentiële ingrediënten om mentaal veerkrachtig te zijn in een complexe wereld.

De kracht van kunst: Een spiegel voor de ziel

Kunstwerken kunnen ons een gevoel van herkenning geven door onze eigen emoties, ervaringen en verlangens te weerspiegelen. Ze houden ons een spiegel voor, confronteren ons met onze innerlijke wereld en helpen ons om onbewuste gedachten en gevoelens te verkennen. Kunst kan ons inspireren om creatiever te leven, nieuwe perspectieven te ontwikkelen en persoonlijke groei te realiseren.

Toen ik voor het eerst “De Sterrennacht” van Van Gogh zag, was ik diep onder de indruk van de schoonheid en kracht van het schilderij. De wervelende sterren en het gloeiende dorpje weerspiegelden de chaos en schoonheid van het leven op een onverklaarbare manier. Dit schilderij heeft me geïnspireerd om mijn eigen creatieve pad te volgen en mijn dromen na te jagen, zonder te proberen ‘juist’ te zijn.

Bij Creanaut in Gent begeleid ik mensen op hun pad naar meer zelfcompassie en mentaal welzijn. We verkennen samen de kracht van kunst, mindfulness en zintuiglijk werk om innerlijke rust en balans te vinden. Ik help je je eigen ritme te hervinden en je leven te bewonen vanuit wat werkelijk klopt, in alle rollen, zonder jezelf kwijt te raken.

Vind jouw weerbaarheid met Creanaut

Laat de worstelingen van Van Gogh en de helende kracht van zijn kunst een inspiratie zijn voor jouw eigen reis. Je hoeft niets te ‘fixen’. Je mag vertragen, verdwalen, voelen en jezelf opnieuw hervinden – niet om beter te worden, maar om echter te leven. Dit is precies de zachtheid zonder oppervlakkigheid waar je naar verlangt.

Wil je ook de helende kracht van creativiteit en zelfcompassie ervaren, en jouw pad naar innerlijk leiderschap bewandelen?

• Vraag mijn gratis minionderzoeksboek ‘Voelen voorbij woorden’ aan en ontdek hoe je jouw binnenwereld als bron van richting kunt gebruiken.

• Overweeg de Individuele begeleiding (Blauwe route) voor sensitieve denkers en voelers die willen thuiskomen in zichzelf en hun innerlijke helderheid willen vinden.

Ontdek alle workshops en trajecten bij Creanaut en begin jouw reis naar meer mentale rust, creatieve vrijheid en een leven vol weerbaarheid.